Art. 3.
1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są
obowiązani zachować ostrożność albo gdy ustawa tego wymaga – szczególną
ostrożność, unikać wszelkiego działania, które mogłoby spowodować zagrożenie
bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego, ruch ten utrudnić albo w związku
z ruchem zakłócić spokój lub porządek publiczny oraz narazić kogokolwiek na
szkodę. Przez działanie rozumie się również zaniechanie.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osoby znajdującej się w pobliżu
drogi, jeżeli jej zachowanie mogłoby pociągnąć za sobą skutki, o których mowa
w tym przepisie.
3. Jeżeli uczestnik ruchu lub inna osoba spowodowała jednak zagrożenie
bezpieczeństwa ruchu drogowego, jest obowiązana przedsięwziąć niezbędne środki
w celu niezwłocznego usunięcia zagrożenia, a gdyby nie mogła tego uczynić,
powinna o zagrożeniu uprzedzić innych uczestników ruchu.
Art. 4.
Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze mają prawo
liczyć, że inni uczestnicy tego ruchu przestrzegają przepisów ruchu drogowego,
chyba że okoliczności wskazują na możliwość odmiennego ich zachowania.
Art. 5.
1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są
obowiązani stosować się do poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące
ruchem lub uprawnione do jego kontroli, sygnałów świetlnych oraz znaków
drogowych, nawet wówczas, gdy z przepisów ustawy wynika inny sposób
zachowania niż nakazany przez te osoby, sygnały świetlne lub znaki drogowe.
2. Polecenia i sygnały dawane przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione
do jego kontroli mają pierwszeństwo przed sygnałami świetlnymi i znakami
drogowymi.
3. Sygnały świetlne mają pierwszeństwo przed znakami drogowymi
regulującymi pierwszeństwo przejazdu.
Art. 6.
1. Polecenia lub sygnały może dawać uczestnikowi ruchu lub innej
osobie znajdującej się na drodze:
1) policjant;
2) żołnierz Żandarmerii Wojskowej lub wojskowego organu porządkowego,
zabezpieczający przemarsz lub przejazd kolumny wojskowej albo w razie
akcji związanej z ratowaniem życia lub mienia;
3) funkcjonariusz Straży Granicznej;
3a) inspektor Inspekcji Transportu Drogowego;
3b) umundurowany funkcjonariusz Służby Celno-Skarbowej;
3c) strażnik gminny (miejski);
4) pracownik kolejowy na przejeździe kolejowym;
5) osoba działająca w imieniu zarządcy drogi lub osoba wykonująca roboty na
drodze na zlecenie lub za zgodą zarządcy drogi;
6) osoba nadzorująca bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię, w wyznaczonym
miejscu;
7) kierujący autobusem szkolnym w miejscach postoju związanych
z wsiadaniem lub wysiadaniem dzieci;
7a) ratownik górski podczas wykonywania czynności związanych
z prowadzeniem akcji ratowniczej;
8) strażnik leśny lub funkcjonariusz Straży Parku – na terenie odpowiednio lasu
lub parku narodowego;
9) strażak Państwowej Straży Pożarnej podczas wykonywania czynności
związanych z prowadzeniem akcji ratowniczej;
10) członek ochotniczej straży pożarnej podczas wykonywania czynności
związanych z prowadzeniem akcji ratowniczej;
11) funkcjonariusz Służby Ochrony Państwa podczas wykonywania czynności
związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa ochranianych osób, obiektów
i urządzeń;
12) pilot podczas wykonywania czynności związanych z pilotowaniem przejazdu
pojazdu nienormatywnego.
2. Osoby, o których mowa w ust. 1 i ust. 4 pkt 2, powinny być łatwo
rozpoznawalne i widoczne z dostatecznej odległości, zarówno w dzień, jak
i w nocy.
3. Przepis ust. 2 w zakresie łatwej rozpoznawalności:
1) dotyczy osoby wymienionej w ust. 1 pkt 1 tylko poza obszarem
zabudowanym;
2) nie dotyczy kierującego autobusem szkolnym, jeżeli sygnał do zatrzymania
innych pojazdów dawany jest przez tę osobę bez wychodzenia z odpowiednio
oznaczonego pojazdu.
3a. Osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 4–8 i 12 oraz ust. 4 pkt 2, mogą
dawać polecenia lub sygnały uczestnikowi ruchu lub innej osobie znajdującej się
na drodze pod warunkiem ukończenia szkolenia organizowanego przez
wojewódzki ośrodek ruchu drogowego. Pilot zabezpieczający przejazd pojazdu
nienormatywnego będący osobą, o której mowa w ust. 1 pkt 1–3c i 9, nie podlega
szkoleniu.
3b. Szkolenie, o którym mowa w ust. 3a, może być przeprowadzone
odpłatnie. Opłatę ponosi podmiot kierujący na szkolenie, a w pozostałych
przypadkach – osoba odbywająca szkolenie. Wysokość maksymalnej opłaty za
szkolenie jednej osoby nie może przekraczać 30% minimalnego wynagrodzenia za
pracę ustalonego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
4. Minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw transportu, uwzględniając potrzebę zapewnienia
bezpieczeństwa i porządku w trakcie kierowania ruchem drogowym oraz
sprawnego wykonywania czynności w tym zakresie, w drodze rozporządzenia:
1) określi organizację i sposób wykonywania czynności, o których mowa
w ust. 1, program i tryb prowadzenia szkolenia w tym zakresie, wzór
zaświadczenia o ukończeniu szkolenia, wysokość stawek za szkolenie oraz
tryb ich pobierania i zwrotu, biorąc pod uwagę w szczególności średnie realne
koszty organizacji i przeprowadzania szkolenia;
2) może upoważnić inne osoby do wykonywania czynności, o których mowa
w ust. 1, oraz określić okoliczności, szczegółowe warunki, sposób
wykonywania czynności w tym zakresie, jak również warunki, które te osoby
muszą spełniać;
3) określi wzór ubioru osób, o których mowa w ust. 1 pkt 4–6.
Art. 7.
1. Znaki i sygnały drogowe wyrażają ostrzeżenia, zakazy, nakazy lub
informacje.
2. (uchylony)
3. (uchylony)
3a. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw wewnętrznych i Ministrem Obrony Narodowej określi,
w drodze rozporządzenia:
1) wzory, znaczenia i zakresy obowiązywania znaków i sygnałów drogowych
w ruchu drogowym,
2) wzory lub rodzaje i zakresy stosowania urządzeń bezpieczeństwa ruchu
drogowego,
3) warunki, jakim powinny odpowiadać znaki i sygnalizatory drogowe oraz
urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego,
4) podstawowe warunki sytuowania znaków i sygnalizatorów drogowych oraz
urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego w pasie drogowym
– uwzględniając postanowienia umów międzynarodowych oraz czytelność
i zrozumiałość znaków i sygnałów drogowych dla uczestników ruchu drogowego,
a także konieczność zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego.
3b. Minister właściwy do spraw transportu może wydawać, rozpowszechniać
lub rekomendować wzorce i standardy dotyczące szczegółowych warunków
sytuowania znaków i sygnalizatorów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa
ruchu drogowego w pasie drogowym, w formie opracowań, na zasadach
określonych w art. 17 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach
publicznych.
Art. 8.
1. Osoba niepełnosprawna legitymująca się kartą parkingową
kierująca pojazdem samochodowym oznaczonym tą kartą, może nie stosować się
do niektórych znaków drogowych dotyczących zakazu ruchu lub postoju,
w zakresie określonym przepisami o których mowa w art. 7 ust. 3a.
2. Przepis ust. 1 stosuje się również do:
1) kierującego pojazdem, który przewozi osobę niepełnosprawną legitymującą
się kartą parkingową;
2) kierującego pojazdem należącym do placówki, o której mowa w ust. 3a pkt 3,
przewożącego osobę mającą znacznie ograniczone możliwości
samodzielnego poruszania się, pozostającą pod opieką takiej placówki.
3. Kartę parkingową umieszcza się za przednią szybą pojazdu
samochodowego, a jeśli pojazd nie posiada przedniej szyby – w widocznym
miejscu w przedniej części pojazdu, w sposób eksponujący widoczne
zabezpieczenia karty oraz umożliwiający odczytanie jej numeru i daty ważności.
3a. Kartę parkingową wydaje się:
1) osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego
stopnia niepełnosprawności mającej znacznie ograniczone możliwości
samodzielnego poruszania się;
2) osobie niepełnosprawnej, która nie ukończyła 16 roku życia mającej znacznie
ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się;
3) placówce zajmującej się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób
niepełnosprawnych mających znacznie ograniczone możliwości
samodzielnego poruszania się.
4. Kartę parkingową osobie, o której mowa w ust. 3a pkt 1 i 2, wydaje za
opłatą przewodniczący powiatowego zespołu do spraw orzekania
o niepełnosprawności, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 573 i 1981 oraz z 2022 r. poz. 558), na
podstawie wydanego przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności:
1) orzeczenia o niepełnosprawności,
2) orzeczenia o stopniu niepełnosprawności,
3) orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień
– wraz ze wskazaniem, o którym mowa w art. 6b ust. 3 pkt 9 ustawy z dnia
27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych.
5. Kartę parkingową placówce, o której mowa w ust. 3a pkt 3, wydaje za
opłatą przewodniczący powiatowego zespołu do spraw orzekania
o niepełnosprawności, na podstawie dokumentów przedstawionych przez
wnioskodawcę, przy czym na jeden pojazd wykorzystywany do przewozu osób
niepełnosprawnych wydaje się jedną kartę.
5a. (uchylony)
5b. (uchylony)
5c. Kartę parkingową wydaje się osobie, o której mowa w ust. 3a pkt 1 i 2, na
okres ważności orzeczenia, o którym mowa w ust. 4, jednakże nie dłużej niż na
okres 5 lat, a placówce, o której mowa w ust. 3a pkt 3 na okres 3 lat.
5d. W przypadku zaprzestania wykorzystywania pojazdu do przewozu osób
niepełnosprawnych, mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego
poruszania się, podmiot zarządzający placówką, o której mowa w art. 8 ust. 3a
pkt 3 jest zobowiązany do niezwłocznego zwrotu karty parkingowej organowi,
który ją wydał.
5e. Karta parkingowa traci ważność:
1) po upływie terminu ważności karty;
2) w przypadku zgłoszenia utraty karty przez osobę lub placówkę, której wydano
kartę;
3) w przypadku zwrotu karty organowi, który ją wydał;
4) w razie likwidacji placówki, której wydano kartę;
5) w razie śmierci osoby, której wydano kartę.
5f. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego dokonuje,
z zachowaniem przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129, 1598, 2054 i 2269 oraz z 2022 r. poz. 25
i 872), wyboru producenta blankietów kart parkingowych.
6. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w stosunku do kierujących
pojazdami zaopatrzonymi w kartę parkingową wydaną za granicą.
6a. Opłata za wydanie karty parkingowej nie może przekroczyć 1%
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim
roku, ogłaszanego do celów emerytalnych w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego.
6b. Opłata za wydanie karty parkingowej stanowi dochód budżetu państwa.
7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu
z ministrem właściwym do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:
1) wzór oraz tryb wydawania kart parkingowych osobom, o których mowa
w ust. 3a pkt 1 i 2 oraz placówkom, o których mowa w ust. 3a pkt 3,
uwzględniając w szczególności zapewnienie jednolitej procedury wydawania
kart parkingowych oraz konieczność technicznego zabezpieczenia karty
w sposób gwarantujący jej autentyczność oraz ujednolicenia wzoru karty
parkingowej z rozwiązaniami przyjętymi w krajach europejskich, w celu
umożliwienia korzystania osobom niepełnosprawnym z ulg i przywilejów
w ruchu drogowym, określonych w przepisach prawa krajowego;
2) zasady nadawania numerów wydawanym kartom parkingowym,
uwzględniając w szczególności konieczność stworzenia sprawnego systemu
wydawania, ewidencjonowania i kontroli prawidłowości wykorzystywania
kart oraz fakt, że w przypadku kart, o których mowa w ust. 3a pkt 3 częścią
składową numeru karty jest numer rejestracyjny pojazdu;
3) tryb postępowania w sprawie zwrotu karty parkingowej, mając na względzie
zapewnienie jednolitej procedury zwrotu kart parkingowych;
4) wzór wniosku o wydanie karty parkingowej, mając na uwadze zapewnienie
jednolitej formy składanych wniosków.
8. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu
z ministrem właściwym do spraw transportu i ministrem właściwym do spraw
zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, rodzaj placówek zajmujących się
opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych mających znacznie
ograniczone możliwości poruszania się, uprawnionych do uzyskania karty
parkingowej, mając na względzie zapewnienie wydawania karty właściwym
placówkom.
9. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia:
1) wysokość opłaty za wydanie karty parkingowej, uwzględniając koszty
związane z jej produkcją i dystrybucją;
2) warunki dystrybucji blankietów kart parkingowych, mając na uwadze
zapewnienie sprawności i bezpieczeństwa procesu przekazywania tych kart
do powiatowych zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Art. 8b.
1. Członek Korpusu Weteranów Walk o Niepodległość
Rzeczypospolitej Polskiej legitymujący się kartą kombatanta kierujący pojazdem
samochodowym oznaczonym tą kartą może nie stosować się do niektórych znaków
drogowych dotyczących zakazu ruchu lub postoju, na zasadach określonych dla
osoby niepełnosprawnej legitymującej się kartą parkingową kierującej pojazdem
samochodowym oznaczonym kartą, o której mowa w art. 8 ust. 1.
2. Przepis ust. 1 stosuje się również do kierującego pojazdem, który przewozi
członka Korpusu Weteranów Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej
legitymującego się kartą kombatanta.
Art. 9.
1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są
obowiązani ułatwić przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności przez
niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie się.
2. W warunkach zwiększonego natężenia ruchu pojazdów utrudniającego
swobodny przejazd pojazdu uprzywilejowanego w celu umożliwienia swobodnego
przejazdu tego pojazdu:
1) na jezdni z dwoma pasami ruchu w tym samym kierunku kierujący pojazdem
poruszający się lewym pasem ruchu jest obowiązany usunąć się z drogi
przejazdu pojazdu uprzywilejowanego przez zjechanie jak najbliżej lewej
krawędzi pasa ruchu, a kierujący pojazdem poruszający się prawym pasem
ruchu jest obowiązany usunąć się z drogi przejazdu pojazdu
uprzywilejowanego przez zjechanie jak najbliżej prawej krawędzi pasa ruchu;
2) na jezdni z więcej niż dwoma pasami ruchu w tym samym kierunku kierujący
pojazdem poruszający się skrajnym lewym pasem ruchu jest obowiązany
usunąć się z drogi przejazdu pojazdu uprzywilejowanego przez zjechanie jak
najbliżej lewej krawędzi pasa ruchu, a kierujący pojazdami poruszający się
pozostałymi pasami ruchu są obowiązani usunąć się z drogi przejazdu pojazdu
uprzywilejowanego przez zjechanie jak najbliżej prawej krawędzi pasów
ruchu.
3. Kierującemu pojazdem innym niż uprzywilejowany zabrania się
korzystania z drogi przejazdu pojazdu uprzywilejowanego utworzonej w sposób, o
którym mowa w ust. 2. Kierujący pojazdem może kontynuować jazdę po uprzednio
zajmowanym pasie ruchu po przejeździe pojazdu uprzywilejowanego.
4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się do pojazdów zarządców dróg lub pomocy
drogowej biorących udział w akcji ratowniczej.
Art. 10.
1. Minister właściwy do spraw transportu sprawuje nadzór nad
zarządzaniem ruchem na drogach krajowych.
2. Wojewoda sprawuje nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach:
1) wojewódzkich;
2) powiatowych;
3) gminnych;
4) publicznych położonych w miastach na prawach powiatu i w mieście
stołecznym Warszawie;
5) wewnętrznych położonych w strefach ruchu lub strefach zamieszkania.
3. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad zarządza ruchem na
drogach krajowych, z zastrzeżeniem ust. 6.
4. Marszałek województwa zarządza ruchem na drogach wojewódzkich,
z zastrzeżeniem ust. 6.
5. Starosta zarządza ruchem na drogach powiatowych i gminnych,
z zastrzeżeniem ust. 6.
6. Prezydent miasta zarządza ruchem na drogach publicznych położonych
w miastach na prawach powiatu, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych.
7. Zarządzanie ruchem na drogach wewnętrznych, w tym w strefie ruchu
i strefie zamieszkania, należy do podmiotu zarządzającego tymi drogami.
8. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad może powierzyć zadania
w zakresie zarządzania ruchem na drogach krajowych marszałkowi województwa.
9. Drogami krajowymi, wojewódzkimi, powiatowymi i gminnymi są drogi
publiczne określone zgodnie z przepisami o drogach publicznych.
10. Organy sprawujące nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach mogą
nakazać zmianę organizacji ruchu ze względu na ważny interes ogólnospołeczny
lub konieczność zapewnienia ruchu tranzytowego.
10a. Podmioty zarządzające drogami, o których mowa w ust. 7, ustalając
organizację ruchu na tych drogach stosują znaki i sygnały drogowe oraz zasady ich
umieszczania wynikające z ustawy i jej przepisów wykonawczych. Koszt
oznakowania drogi wewnętrznej ponosi podmiot zarządzający drogą.
10b. Ruch na drodze odbywa się na podstawie zatwierdzonej organizacji
ruchu, przez którą rozumie się:
1) geometrię drogi i zakres dostępu do drogi;
2) sposób umieszczania znaków pionowych, poziomych, sygnalizatorów
i urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego;
3) zasady i sposób działania sygnalizacji, znaków świetlnych, znaków
o zmiennej treści i innych zmiennych elementów.
10c. W przypadku wykonywania robót budowlanych dotyczących drogi,
wymagających uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji
o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej albo zgłoszenia wykonywania
robót budowlanych, projekt organizacji ruchu sporządza się przed wszczęciem
postępowania w sprawie wydania tych decyzji albo przed dokonaniem zgłoszenia.
11. Minister właściwy do spraw transportu, mając na uwadze konieczność
ochrony dróg przed zniszczeniem oraz zapewnienie bezpieczeństwa ruchu
w okresie zwiększonego natężenia ruchu pojazdów osobowych, może wprowadzić,
w drodze rozporządzenia, okresowe ograniczenia ruchu pojazdów na drogach lub
zakaz ruchu niektórych rodzajów pojazdów.
12. Minister właściwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw wewnętrznych i Ministrem Obrony Narodowej,
uwzględniając w szczególności:
1) konieczność zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom ruchu
drogowego,
2) potrzebę efektywnego wykorzystania dróg publicznych,
3) potrzeby społeczności lokalnej,
określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki zarządzania ruchem na
drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem.
